Ένα κολάζ φωτογραφίες στο Κιγκάλι

Απάνω, ο πρόεδρος Καϊμπάντα τα πίνει με τον μελλοντικό του δολοφόνο, Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα (flicr). Αριστερά, η τουρμπίνα του Falcon του Χαμπιαριμάνα (World News Journal). Κάτω, Μιτεράν και Χαμπιαριμάνα χαιρετούν τα πλήθη (the We). Και παρακάτω, ο Καγκάμε παρασημοφορεί τον Καμπαρέμπε και ο Καμπαρέμπε τον Καγκάμε- αλληλοπαρασημοφορούνται ( orinfor).

Μ’αρέσει να κοιτάζω παλιές φωτογραφίες στο Κιγκάλι. Να ο πρόεδρος Γκρεγκουάρ Καϊμπάντα, αμήχανος στο μαύρο κουστούμι του, νάναι λίγο μετά την Ανεξαρτησία η φωτογραφία, πιο πλάϊ, με την δεξιά υψωμένη, ορκίζεται ανθυπολοχαγός ο μελλοντικός του δολοφόνος, ο Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα, φοράει άσπρα γάντια να μη βάψει τα χέρια του στο αίμα, λίγο πιο πίσω ο βέλγος διοικητής δείχνει σοβαρός σαν άγγελος παραστάτης, πιο πίσω ακόμη δύο λευκά κορίτσια με σοσονάκια, κάτι λένε μεταξύ τους σκασμένες στα γέλια, εκείνα τα χρόνια τα λένε χρόνια του ανεμοστρόβιλου, ο Καϊμπάντα και οι δικοί του έκαναν επανάσταση, ανέτρεψαν τον μουάμη, μουάμη λέγαν τον βασιλιά, τι επανάσταση δηλαδή, οι βέλγοι την οργάνωσαν, πολλοί τούτσι σκοτώθηκαν στις ταραχές, κι’ άλλοι έφυγαν να γλυτώσουν. Το εξηνταένα, κι' ύστερα το εξηντατρία οι πρόσφυγες προσπάθησαν να επιστρέψουν με τα όπλα. Πάλι σφαγές ο Καϊμπάντα, μέχρι και εκατό χιλιάδες λένε.

Οι άλλες, οι έγχρωμες, είναι του εβδομήντα κι’ ύστερα. Είναι η τελετή προαγωγής του Χαμπιαριμάνα, ο Καϊμπάντα και ο προαχθείς πίνουν ένα ποτήρι μπύρα και συζητούν, δεν ξέρουμε τι, είναι πολύ σοβαροί, ο Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα έχει πάρει κάμποσα κιλά, μοιάζει με τον Μινώταυρο, ο πρόεδρος Καϊμπάντα τον έκανε υπουργό Αμύνης, αλλά εκείνος τον ανέτρεψε αργότερα, το εβδομηντατρία. Ήταν και οι δύο χούτου, αλλά ο Καϊμπάντα ήταν από τον νότο ενώ ο Χαμπιαριμάνα από τον βορρά, αυτό ήταν μία από τις αιτίες, οι αιτίες είναι πάντα σύνθετες σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ευτυχώς το πραξικόπημα ήταν αναίμακτο, αλλά το στρατοδικείο καταδίκασε τον Καϊμπάντα σε θάνατο, μετά ο πρόεδρος Χαμπιαριμάνα μετέτρεψε την ποινή σε περιορισμό κατ’ οίκον, ήταν προληπτικός, φοβόταν να χύσει το αίμα του ευεργέτη του, του είχαν προφητέψει πως θα είχε το ίδιο τέλος μ' εκείνον, κλείδωσε λοιπόν τον Καϊμπάντα στο σπίτι του, χωρίς φάρμακα, χωρίς τροφή, πέθανε ο Καϊμπάντα από ασιτία. Στην Ρουάντα φτιάχνουν μέχρι σήμερα καλή μπύρα, έμαθαν την τέχνη από τους βέλγους. Οι βέλγοι φτιάχνουν πάρα πολύ καλή μπύρα, καλύτερη ακόμα κι' από τους ολλανδούς.

Είναι πολύ κομψός η Εξοχότης του ο πρόεδρος Ζισκάρ ντ’ Εστέν, η κυρία Ζισκάρ επίσης, αν και κάπως σφιγμένη, δεν έχει συνηθίσει με τόσους μαύρους, μόλις κατέβηκαν στο αεροδρόμιο τους υποδέχτηκε ο λαός και ο πρόεδρος Χαμπιαριμάνα μετά της συζύγου του, η κυρία Χαμπιαριμάνα φορούσε ένα χρωματιστό φόρεμα το οποίο δεν φαίνεται καλά επειδή η φωτογραφία είναι μαυρόασπρη, ήταν κι’ αυτή χούτου, η κυρία Αγκάτ Χαμπιαριμάνα, στην πραγματικότητα την Ρουάντα την κυβερνούσαν αυτή και οι αδελφοί της, ο Χαμπιαριμάνα ήταν ένα είδος σώγαμπρου, κατά κάποιον τρόπο. Ήταν από πριγκιπική οικογένεια με επιρροή, η κυρία Αγκάτ Χαμπιαριμάνα, όμως το πριγκιπάτο κατακτήθηκε από τον μουάμη, τον βασιλιά της Ρουάντας, γύρω στο τριάντα συνέβη αυτό, βοήθησαν και οι βέλγοι τότε, γιατί στην αρχή οι βέλγοι υποστήριζαν τον μουάμη και τους τούτσι, όμως όταν οι τούτσι άρχισαν να ξυπνάνε, τα γύρισαν οι βέλγοι, υποστηρίξανε τους χούτου, αυτό συνέβη αργότερα, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο. Στην μεγάλη οικογένεια της γαλλόφωνης Αφρικής, η Ρουάντα ήταν το ανφάν γκατέ της μαμάς Γαλλίας, κι' ας ήταν βελγική αποικία πρώτα, γιατί δεν ήταν γαλλική αποικία η Ρουάντα, ήταν βελγική.

Τα αστραφτερά χαμόγελα στην άκρη του δρόμου, οι αστραφτερές εξατμίσεις στις χόντα της προεδρικής φρουράς, οι αστραφτεροί προφυλακτήρες της μαύρης Μερσεντές, κι' από την ανοιχτή οροφή φυτρώνουν πρόεδροι, ο Μιτεράν κι' ο Χαμπιαριμάνα χαιρετούν τα πλήθη, είχαν στενή φιλία μεταξύ τους. Η φωτογραφία είναι του ογδοντατέσσερα, τότε είχε έρθει ο Μιτεράν στο Κιγκάλι.

Σεπτέμβρης του ενενήντα, ο πάπας στο Κιγκάλι, το κεφάλι του πάπα βρίσκεται μπροστά από την τρύπα της τουρμπίνας του αεροπλάνου, μοιάζει σαν να φοράει φωτοστέφανο ο πάπας, φοράει και κατάλευκα, ενώ ο πρόεδρος Χαμπιαριμάνα μαύρο κουστούμι, δίνουν τα χέρια και χαμογελούν εγκάρδια. Ρουάντα και εκκλησία ήταν κώλος και βρακί από πάντα. Εν τω μεταξύ κατέρρευσαν οι τιμές του καφέ και του τσίγκου, η κρίση τα κατάπιε όλα, έμεινε στο τέλος μόνο η διεθνής βοήθεια για σαβούριασμα, δεν υπήρχαν λεφτά για όλους, τρώγονταν οι ημέτεροι μεταξύ τους, την μερίδα του λέοντος την έπαιρναν οι συμπατριώτες του προεδρικού ζεύγους από το Γκισένι. Ύστερα, σερβίρονταν οι υπόλοιποι βόρειοι, από το Ρουενγκέρι. Για όλους τους άλλους, κόκκαλα. Μέχρι και στα σχολεία, άμα δεν ήταν ο πατέρας χούτου και μάλιστα από το βορρά, στο θρανίο το παιδί κώλο δεν έβαζε. Λίγες μέρες μετά την επίσκεψη του πάπα έγινε η εισβολή, οι πρόσφυγες είναι αποδημητικά, φεύγουν με το ζόρι και γυρίζουν με τα καλάζνικοφ. Tρία χρόνια κράτησε ο πόλεμος.

Μία άλλη τουρμπίνα. Είναι από το αεροπλάνο του Χαμπιαριμάνα, μέσα στην αυλή της προεδρικής επαύλεως, πλάι στο αεροδρόμιο. Και βγήκε αληθινή η προφητεία. Πέθανε όπως ο Καϊμπάντα, στο σπίτι του.

Ακόμα δύο φωτογραφίες. Στη μία, ο Πωλ Καγκάμε παρασημοφορεί τον Τζέιμς Καμπαρέμπε με τα μετάλλια της Απελευθερώσεως της Ρουάντας και Αποσοβήσεως της Γενοκτονίας. Στην άλλη, ο Τζέιμς Καμπαρέμπε παρασημοφορεί τον Πωλ Καγκάμε με τα μετάλλια της Απελευθερώσεως της Ρουάντας και Αποσοβήσεως της Γενοκτονίας.

Μερικές ακόμα φωτογραφίες φάγαμε το διαδίκτυο να τις βρούμε, αλλά ματαίως. Αρκεστήκαμε λοιπόν να σας τις περιγράψουμε. Αντίθετα, βρήκαμε ένα πολύ ενδιαφέρον βιντεάκι. Από τα τέλη του 1960, οι πρόσφυγες τούτσι είχαν αρχίσει τις επιδρομές στο ρουαντέζικο έδαφος. Στις επιδρομές αυτές το καθεστώς Καϊμπάντα απάντησε με εκτεταμένες σφαγές αμάχων. Τους επιδρομείς αυτούς, οι αντίπαλοί τους τους αποκαλούσαν inyenzi, που θα πει κατσαρίδες. Όσοι πιάνονταν έβρισκαν συνήθως μαρτυρικό θάνατο. Εδώ, ένας αντάρτης πιάστηκε αιχμάλωτος, και ο βέλγος δημοσιογράφος του παίρνει συνέντευξη. "Δεν φοβάσαι;" τον ρωτάει. "Να φοβάμαι τι;" του απαντάει με απορία ο αντάρτης. "Το πλήθος, το δικαστήριο, τον θάνατο" λέει ο βέλγος. "Άμα είναι να πεθάνω, ας πεθάνω" του ξαναλέει ήρεμα ο άλλος. Πρόκειται -όπως ο ίδιος παραδέχεται- για έναν αντάρτη του UNAR, δηλαδή βασιλόφρονα. Υπήρχαν, ωστόσο και αρκετές αριστερές ένοπλες οργανώσεις στο άπελπιστικά πρώιμο εκείνο αντάρτικο. Βασιλόφρονες και αριστεροί υποστηρίζονταν από τις χώρες του ανατολικού μπλοκ ή τους κινέζους, ως αντιαποικιοκρατικές δυνάμεις. Δείτε το βίντεο εδώ.


                                                                                                    ΤΑ ΔΥΟ ΑΔΕΛΦΙΑ