Ο ποταμός Νυαμπαρόνγκο, της Fanny Schertzer

(δικαιώματα)

















25 Φεβρουαρίου 2010

Γράμμα στον Τσιτσάνη ( περί καταργήσεως της γεωγραφίας )



Δυστυχώς, δεν βρήκα γάτα στα μπαλκόνια, αλλά σίγουρα έχει. Γκουάς και παστέλ του Β. Νικολαδη, όπως και το τραγούδι. Αφιερωμένα και τα δύο στην σύζυγό μου Πηνελόπη για την γκρίνια της.



Να σου πω, ήθελα νάμαι πάντοτε ειλικρινής
Μα περνάνε συνεχώς αυτοκίνητα στο δρόμο
Νόμιζα ένα σταυρό νάχα φορτωθεί στον ώμο
Κι’ ήταν τα συνηθισμένα ψώνια της Παρασκευής

Τι μας κάνει να ξυπνάμε σαν το κλάμμα ενός μωρού;
Σαν κι’ αυτή τη νοσταλγία που μας έμεινε για πάντα
σαν και κείνους που γυρίσαν μια φορά απ’ τη Ρουάντα
σαν κι’ αυτούς που ξαποστάσαν σε μια θέση θυρωρού

(ρεφρέν)
Γράφω γράμμα του Τσιτσάνη που θα φτάσει η μοναξιά
μα ακόμα ο Τσιτσάνης δεν μου έχει απαντήσει
ίσως κάποτε μου πει άμα δώσει καί γυρίσει
από της Παραγουάης τη χρυσή ακρογιαλιά

Δες τις πολυκατοικίες, είναι φύσει στατικές
Πως να ήμασταν εμείς εξαιρέσεις στον κανόνα;
Δες τα χρόνια, μας κοιτάν πάνω από τον Παρθενώνα
Δες τις γάτες στα μπαλκόνια, μας κοιτάν εκστατικές

Βάλε μου κι’ αυτούς τους δίσκους που σε κάνουνε να κλαίς
βάλε μου κι’ ένα τσιγάρο στο χαμόγελό σου πάνω
και ποτήρια στο τραπέζι, κι’ ό,τι θέλεις θα στο κάνω
τ΄ άλογό σου κι’ αν το δέσεις πουθενά να μή το λές



Να ξέρεις, σ’ ακούω από τότε. Στο τραντζίστορ και στις πλάκες σου. Μα πες μου, Ζαΐρα είναι στο Ζαΐρ; Και που βρήκες ακρογιάλια φίνα στην Παραγουάη; Με ποιό καράβι; Ταξιδεύουμε όπως ονειρευόμαστε -μόνοι. Αν και τελικώς πορευόμαστε όχι σε πλοία αλλά σε ρολόγια, λίγο πιο γρήγορα λένε οι επιστήμονες και θα βλέπαμε τον Περικλή και θα προλαβαίναμε τον ανόητο τον Αλκιβιάδη πριν παρασύρει την Δημοκρατία σ' εκείνο το έγκλημα. Αχ, να μπορούσα κάποτε και γώ!

                                            Κανένας                                                         







ΤΕΛΟΣ



της πρώτης ενότητας "η Ανεξαρτησία".

23 Φεβρουαρίου 2010

Η γκρίνια της Πηνελόπης Ι


Πάνω είναι ένα αγόρι με τον πατέρα του, αρχές της δεκαετίας του εξήντα. Πιο πάνω, ο πεθερός μου είκοσι χρόνια μετά. Την φωτογραφία των Δεκεμβριανών την βρήκα στο Anarchy Press. Με το άρθρο, δεν διαφωνώ σε πολλά (αν εξαιρέσετε το γλωσσικό ύφος και τις θεωρητικούρες).







Τι στέκεις στο παράθυρο; Όλοι το ξέρουν
Πως τις πίκρες του κόσμου να μοιάσεις εσύ το θέλησες
Και μηχανεύτηκες δεινά
να σου συμβούν
Μόνο και μόνο για κείνον το γκαβό που διηγείται
Την ιστορία μέσα σου και τραγουδάει συνεχώς
Όλο τα ίδια.
Τι σε κινεί και τι σε κυνηγάει;




Ότι φουσκώνει το πανί φυσάει πίσω σου
Γύρνα το κεφάλι σου να δεις
Αλλοιώς σε θέλησε ο πατέρας σου
Με τα γαυγίσματα σκύλο και σένα
Μη δεις το φόβο του, μη σηκωθείς και φύγεις
Καράβι που δεν ήταν

Παράθυρο
Να μην υπάρχει, να μην υπάρχει το μπλε
Ποινή και φυλακή και τοίχος για πάντα ο δημοδιδάσκαλος
Άσκοπος μόχθος, απόξω κι' ανακατωτά και ξύλο μετά μουσικής
Σε κυνηγάνε κι’ όλα αδύνατα τα ωραία πράγματα
Να μην μπορείς να συχωρέσεις

Να κάνεις πως δεν ξέρεις
Πώς τον ξάπλωσε κάτω ο γερμανός με το κοντάκι
Καθώς έτρωγε ανέμελος παγωτό χωνάκι στη Σταδίου απόγεμα
Ή στα Δεκεμβριανά να ρίχνουν από δώ Αυτοί κι’ από κεί οι Άλλοι
Να τραβάει τη γιαγιά στο καρότσι να τη θάψει στον περίβολο
Τ' Αγίου Νικολάου Πευκακίων


Μιλάς για πένθος και άφεση. Και στον τάφο του ούτε ένα λουλουδάκι.


Σημείωση: Την ιστορία με την γιαγιά του πατέρα σου την ακούγαμε συχνά στα οικογενειακά τραπέζια, από τον ίδιο φυσικά, εκτός αν προλάβαινε η αδελφή του -η θεία σου. Η γιαγιά πέθανε από γερατειά μεσούσης της μάχης της Αθήνας, και που να την πάνε στο νεκροταφείο, αδύνατον. Την φόρτωσαν σ' ένα καρότσι λοιπόν, και σπρώχνοντας ο παπούς σου, ο πατέρας κι' ο θείος σου τράβηξαν για τον Άγιο Νικόλαο. Τους έφυγε η ψυχή να φτάσουν, όποτε άκουγαν τα πολυβόλα έπεφταν με τα μούτρα στο χώμα -"ζβιιιιν! ζβιιιιν! περνάγανε οι σφαίρες". Εκεί, στον περίβολο του ναού θάφτηκαν δεκάδες νεκροί εκείνων των ημερών. Μετά τα Δεκεμβριανά, οι κυβερνητικοί ξέθαψαν τα πτώματα, τα φωτογράφισαν και τα εμφάνισαν στις εφημερίδες ως "θύματα των κομμουνιστών". Είδαν οι δικοί σου στην εφημερίδα την γιαγιά, κι' έγινε το γεγονός οικουμενικό σύμβολο της αενάως επαναλαμβανομένης φαλκίδευσης της Ιστορίας και ξόρκι κατά της δεξιάς.

                                                                                                               Πηνελόπη

17 Φεβρουαρίου 2010

Αντικρουόμενες αφηγήσεις, εικασίες και φήμες...





... για τα έργα και τις ημέρες των προέδρων


Πωλ Καγκάμε της Ρουάντας, Γιοουέρι Μουσεβένι της Ουγκάντας, Λωράν Ντεζιρέ Καμπιλά του Κονγκό, και μερικές ακόμα φωτογραφίες.










Ο Λωράν Ντεζιρέ Καμπιλά ως σωσίας του Φαντομά (Krikey). Στις φωτό του Πωλ Καγκάμε (Orinfor) και του Γιουέρι Μουσεβένι (Global Research), μπήκε κατά λάθος και ο διερχόμενος άγνωστος.



Μέρος Α΄

Τα παιδιά δεν παίρνουν το επώνυμο του πατέρα εκεί. Κάθε παιδί έχει το δικό του επώνυμο. Όπως ακριβώς έχει το δικό του όνομα. Ο γιος του Ντεογκράσιους και της Αστέρια Ρουταγκάμπουα, που γεννήθηκε το 1957 κοντά στην Γκιταράμα, ονομάστηκε Πωλ Καγκάμε, και είχε τέσσερις αδελφές κι’ έναν αδελφό. Ο Πωλ ήταν ο μικρότερος. Από τη μεριά του πατέρα του είχε συγγένεια με την οικογένεια του μουάμη, η δε μητέρα του ήταν στενή φίλη της βασίλισσας. Έφυγαν στις ταραχές του 1959 μ’ ένα αυτοκίνητο, είκοσι χιλιάδες τούτσι σφάξανε τότε, η οικογένεια περιπλανήθηκε για λίγο στο Κονγκό και το Μπουρούντι, μετά προσπάθησαν να γυρίσουν στη Ρουάντα, αλλά εις μάτην. Τελικώς το 1960 κατέληξαν σ’ ένα προσφυγικό καταυλισμό στην Ουγκάντα, ο πατέρας πέθανε λίγο μετά, οι αδελφές έφυγαν στην Ιταλία, κι' ο άλλος αδελφός σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό, λένε. Στην Ουγκάντα τους βάφτισαν "οι πενηνταενιάρηδες", επειδή οι περισσότεροι είχαν έρθει με τις φασαρίες του πενηνταεννιά. Ήταν καλός μαθητής, αλλά επειδή ήταν ξένος δεν τον άφηναν να σπουδάσει. Κάποιος φίλος της οικογένειας έστελνε χρήματα από το Βέλγιο. Άλλοι λένε πως τα έστελνε η ίδια η βασίλισσα. Έτσι πάντως τέλειωσε το γυμνάσιο στην Καμπάλα. Το 1976 ταξίδεψε για λίγο στη Ρουάντα, τότε που με τον Χαμπιαριμάνα είχαν καλυτερέψει κάπως τα πράγματα. Έψαχνε τις ρίζες του, χωρίς να είναι σίγουρος τι θέλει να τις κάνει ακριβώς.

Ο Εμμανουέλ Γκίζα γεννήθηκε κι' αυτός το 1957, επίσης στην Γκιταράμα κι' επίσης από σπουδαίο σόι. Το 1960 βρέθηκε όπως ο Πωλ στα προσφυγικά, κι' ύστερα πήγε στο ίδιο σχολείο που πήγε ο Πωλ. Είχε όμως μεγάλη διαφορά με τον Πωλ στον χαρακτήρα και την εμφάνιση, γιατί ο Πωλ ήταν κοκαλιάρης, άσκημος και εσωστρεφής, κι' ο Εμμανουέλ εύρωστος, ωραίος και δημοφιλέστατος. Όταν τέλειωσε το γυμνάσιο έφυγε στην Τανζανία, μιας και για τα ανήσυχα προσφυγάκια του πενηνταεννιά, στην Ουγκάντα δεν είχε μέλλον.

Για τον Γιοουέρι Μουσεβένι εικάζεται πως ήταν κι' εκείνος γεννημένος στη Ρουάντα το 1944, και πως οι γονείς του ήταν επίσης τούτσι. Για το πότε ακριβώς και για ποιόν λόγο βρέθηκε με τη μάνα του στην Ουγκάντα, δεν υπάρχουν πληροφορίες. Το όνομά του το πήρε από τον ουγκαντέζο πατριό του, θα πεί "ο γιός του άντρα του εβδόμου", γιατί ο πατριός του πολέμησε με το έβδομο των αφρικανών τυφεκιοφόρων στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Το 1967 έφυγε κι' αυτός στην Τανζανία να σπουδάσει πολιτικές επιστήμες, Μαρξ, Λένιν και Φραντζ Φανόν. Έπειτα, το 1970, μπήκε στις μυστικές υπηρεσίες του Ομπότε, του σοσιαλιστή προέδρου της Ουγκάντας. Όμως ένα χρόνο μετά ήρθε το πραξικόπημα του Αμίν Νταντά, αγαλλίασαν Ουάσινγκτον και Λονδίνο και Τελ Αβίβ, και ο Ομπότε με τον Μουσεβένι έφυγαν πάλι στην Τανζανία. Αυτός ο Αμίν -που λέγανε πως ήταν ανθρωποφάγος- άλλαξε στην συνέχεια πολιτική, παράτησε τους δυτικούς και συντάχθηκε με τον Καντάφι και τους σοβιετικούς. Έγινε περιβόητος με την αεροπειρατεία του PLO στο Έντεμπε και την απελευθέρωση των ομήρων, τότε που σκοτώθηκε και ο αδελφός του Νετανιάχου, αυτού που μετέπειτα έγινε πρωθυπουργός του Ισραήλ.

Στην Τανζανία, ο Γιοουέρι Μουσεβένι γνώρισε τον Εμμανουέλ Γκίζα. Τον πήρε μαζί του στην Μοζαμβίκη να εκπαιδευτούν στα όπλα με τους αντάρτες του FRELIMO που πολεμούσαν τους πορτογάλους. Εκεί, λοιπόν, στη Μοζαμβίκη, ο Εμμανουέλ Γκίζα βαφτίστηκε από μόνος του Φρεντ Ρουϊγκέμα. Αυτό διάλεξε για πολεμικό του ψευδώνυμο, και μ' αυτό έμεινε στην Ιστορία.
Τελικώς ο Αμίν έβγαλε τα μάτια του μόνος του γιατί άνοιξε πόλεμο εναντίον της Τανζανίας. Μαζί με τους τανζανούς πολέμησαν και οι ουγκαντέζοι αντικαθεστωτικοί, πρώτοι και καλύτεροι ο Ομπότε με τον Μουσεβένι που είχε από κοντά του και τον Φρεντ. Ο Αμίν ηττήθηκε, παρανοϊκός ήταν και υποπτευόταν τους πάντες, στο τέλος είχε διαλύσει και τον στρατό με την ζούρλα του. Ανατράπηκε το 1979 κι’ έφυγε στην Σαουδική Αραβία. Μόλις όμως οι αντάρτες κατέλαβαν την εξουσία τσακώθηκαν μεταξύ τους. Ο Ομπότε έγινε πάλι πρόεδρος -νόθεψε μάλλον στις εκλογές- και ο Μουσεβένι ξαναβγήκε πάλι στο κλαρί.

Ο Γιοουέρι Μουσεβένι μάζεψε χιλιάδες πενηνταενιάρηδες από τα αζήτητα της Ιστορίας. Απετέλεσαν την ραχοκοκαλιά του στρατού του. Ο Φρεντ ήταν πια το δεξί του χέρι. Πολλοί άλλοι τούτσι έγιναν αξιωματικοί, κι' ανάμεσά τους ο Πωλ Καγκάμε. Μάλιστα ο Φρεντ Ρουϊγκέμα δεν τον είχε ξεχάσει τον παλιό του συμμαθητή, έτσι ο Πωλ βρέθηκε στις μυστικές υπηρεσίες, θέση που του άρμοζε οπωσδήποτε περισσότερο από τα πεδία των μαχών, λόγω ιδιοσυγκρασίας και σωματικής κατασκευής. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε το αντάρτικο κατά του Ομπότε, το οποίο αναφέρεται στην Ιστορία ως ο πόλεμος των θαμνοτόπων. Ο Ομπότε απέδειξε πάντως πως δεν ήταν πιο ανθρωπιστής του Αμίν, διότι για να ξεκόψει τους αντάρτες από τις φίλα προσκείμενες φυλές, ξεπάστρεψε κατ΄ άλλους εκατό, κατ΄ άλλους διακόσιες και κατ΄ άλλους τριακόσιες χιλιάδες αμάχους.

Το 1986 οι αντάρτες μπήκαν τελικώς στην Καμπάλα. Ο Ομπότε έφυγε στην εξορία, κι’ ο Μουσεβένι ορκίστηκε πρόεδρος μπροστά σ’ έναν αρχιδικαστή με ασημένιο περουκίνι και κόκκινη τήβενο, έναν εγγλέζο που είχε πάρει την ουγκαντέζικη ιθαγένεια. Υποσχέθηκε δημοκρατία για όλους, αποκήρυξε τους Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν, έβαλε την Ουγκάντα στα προγράμματα του Νομισματικού Ταμείου, πήγε στον Λευκό Οίκο, έσφιξε το χέρι του Ρήγκαν, και πήρε όπλα και αμερικάνικη βοήθεια. Οι καιροί ου μενετοί. Και οι πενηνταενιάρηδες που τον έσπρωξαν στην εξουσία τώρα τον ανησυχούσαν, ο στρατός λάτρευε τον Φρεντ, οι τούτσι ήταν ένας στρατός μέσα στον στρατό, μία παράλληλη οργάνωση μουσαφιραίων που είχαν γίνει φορτικοί, διότι οι πρόσφυγες είναι πάντα πρόσφυγες και εγκυμονούν την αποσταθεροποίηση. Ευτυχώς το 1987 ίδρυσαν το Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντας, το FPR, με σκοπό να γυρίσουν σε μία πατρίδα που άφησαν νήπια και που καλά καλά δεν θυμόνταν. Ο Μουσεβένι δεν τους στάθηκε εμπόδιο. Το αντίθετο.

Τα χαράματα της πρώτης Οκτωβρίου του 1990 ο Φρεντ Ρουϊγκέμα πέρασε τα σύνορα και μπήκε στην Ρουάντα μαζί με τέσσερις χιλιάδες τούτσι που είχαν λιποτακτήσει -τρόπον τινά - από τον στρατό του Μουσεβένι κι' είχαν λεηλατήσει -τρόπον τινά - τις αποθήκες με τον βαρύ του οπλισμό.

Τον ίδιο καιρό, ο Πωλ Καγκάμε ήταν χιλιάδες μίλια μακριά, μετεκπαιδευόταν μαζί με άλλους αξιωματικούς του ουγκαντέζικου στρατού σε μια σχολή στρατηγικών σπουδών του Πενταγώνου, στο Φορτ Λέβενγουορθ του Κάνσας. Πολύ αργότερα, άνθρωποι της CIA δήλωσαν πως δεν είχαν ιδέα για την παρουσία του Πωλ στην Αμερική.

Ο Φρεντ Ρουϊγκέμα σκοτώθηκε την τρίτη μέρα της εισβολής. Πρώτα είπανε πως πάτησε νάρκη. Μετά είπανε πως τον χτύπησε ελεύθερος σκοπευτής.


Fred Rwigema (ORINFOR)

Τελικώς επικράτησε μία άλλη εκδοχή.
Εκείνη την μέρα ο Φρεντ είχε σύσκεψη με τους υπαρχηγούς του, τον Πήτερ Μπαϊνγκάνα, τον Κρίς Μπουνιένζι και τον Στέφεν Ντουγκούτε. Ο Φρεντ ήθελε μία αργή προέλαση, η στρατηγική του θεμελιωνόταν στην υποστήριξη της μεγάλης αγροτικής μάζας των χούτου, λίγα χρόνια πριν θα την λέγαμε στρατηγική λαϊκού αγώνα. Έπρεπε λοιπόν να γίνει ιδεολογική δουλειά σε βάθος, να διαφωτιστούν οι χωρικοί -χούτου στην μεγάλη τους πλειοψηφία- στους στόχους του FPR και να τους υποστηρίξουν, γιατί στο FPR δεν είχε τούτσι και χούτου, είχε μόνο ρουαντέζους που αγωνίζονταν αδελφωμένοι εναντίον του τυράννου για την δημοκρατία, την ισότητα και την πρόοδο. (Ήταν αλήθεια πως στο κίνημα είχαν προσχωρήσει και μερικοί χούτου, απολωλότα του χαμπιαριμανικού κατεστημένου).
Ο Μπαϊνγκάνα και ο Μπουνιένζι διαφωνούσαν με την ιδεολογική προσέγγιση του λαϊκού ήρωα. Ήθελαν μία επίθεση - αστραπή στο Κιγκάλι, να αιφνιδιάσουν τον αντίπαλο, και τόσο το χειρότερο για τους χωριάτες που θα 'βρισκαν στον δρόμο. Ο Ντουγκούτε παρακολουθούσε. Η συζήτηση άναψε, και ξαφνικά ο Μπαϊνγκάνα έβγαλε το περίστροφο κι' έπαιξε του Φρεντ στον κρόταφο. Μέσα στο συνακόλουθο χάος ο Ντουγκούτε έφυγε να προλάβει τα νέα στην Καμπάλα.
Δεν υπάρχουν στοιχεία για προμελέτη ή ανάμιξη τρίτων στην δολοφονία. Το βέβαιο όμως είναι πως ο Πωλ Καγκάμε γύρισε εσπευσμένως από την Αμερική για να αναλάβει τα ηνία του κινήματος. Πήγε, λένε, να βρει τον Μπαϊνγκάνα και τον Μπουνιένζι στην ζώνη των επιχειρήσεων, αλλά αυτοί αρνήθηκαν να του παραδώσουν την ηγεσία, αφού και ανώτεροί του ήταν, και πολεμική πείρα είχαν μεγαλύτερη από έναν ανακριτή αιχμαλώτων που ήταν ο Πωλ. Ο Μπαϊνγκάνα μάλιστα του είπε ευθέως πως ήταν -ο Πωλ δηλαδή- σωματικά και διανοητικά ανεπαρκής για την δουλειά, και πως αν ο Μουσεβένι επέμενε να διορίσει εκείνος τον αρχηγό του FPR, μπορούσε να βάλει οποιονδήποτε φαντάρο του ουγκαντέζικου στρατού αντί για τον Πωλ. Ο Πωλ έφυγε, και επέστρεψε με τον αδελφό του Μουσεβένι και μία ντουζίνα τζιπ της προεδρικής φρουράς. Ο Μπαϊνγκάνα και ο Μπουνιένζι συνελήφθησαν, ανακρίθηκαν ή δικάστηκαν ή κάτι τέτοιο, και εκτελέστηκαν. Βέβαια, το FPR διέψευσε την εκδοχή αυτή των γεγονότων, υποστηρίζοντας πως οι δύο αξιωματικοί έπεσαν μαχόμενοι. Η πραγματικότης είναι αυτό που πιστεύουμε, έτσι έλεγε ο Κουρτζ.
Χωρίς τον Φρεντ Ρουϊγκέμα, η εισβολή κατέληξε σ' ένα αιματηρό φιάσκο.
Μετά το αιματηρό φιάσκο, ο Πωλ Καγκάμε έγινε ο ισχυρός ανήρ του Πατριωτικού Μετώπου της Ρουάντας.
Με τις πλάτες της Ουγκάντας, το αντάρτικο ανασυγκροτήθηκε γρήγορα και ξανάρχισε τον πόλεμο.
Στον πόλεμο, ο πληθυσμός είναι ανεφοδιασμός, πληροφορίες και πηγή στρατολόγησης. Ως εκ τούτου, στον πόλεμο, οι σφαγές, οι ληστείες, η τρομοκρατία και οι βιασμοί δεν είναι παράπλευρες απώλειες, είναι όπλα. Εξυπηρετούν τους σκοπούς του αγώνα και -ευκαιρίας δοθείσης- ψυχαγωγούν το στράτευμα. Το FPR σκότωνε επιλεκτικά για να κρύψει τις θέσεις ή τις κινήσεις του. Εκείνο τον καιρό τις μαζικές σφαγές τις έκαναν οι άλλοι, που θεωρούσαν τους τούτσι συλλήβδην συνοδοιπόρους του FPR.

Τον Ιούλιο του 1990, λίγο πριν αρχίσει η εισβολή του FPR, ο πρόεδρος Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα, υπό την πίεση του Φρανσουά Μιτεράν για λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε, ανακοίνωσε την μετά βαΐων και κλάδων έλευση του πολυκομματισμού στην Ρουάντα. Πριν περάσει ένας χρόνος, μια πλειάδα κομμάτων εμφανίστηκε στο πολιτικό στερέωμα. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD) μάζεψε στις τάξεις του, ανεξαρτήτως εθνίας, τους μετριοπαθείς και συνήθως μορφωμένους, τους δασκάλους, τους υπαλλήλους και τους επαγγελματίες. Το Φιλελεύθερο Κόμμα (PL) με τον δυσώδη πρόεδρο, έκφραζε τις απόψεις κάποιων επιχειρηματικών κύκλων, αν και -λόγω του ότι το χρήμα δεν ξέρει χούτου και τούτσι- η πελατεία του περιλάμβανε αρκετά μέλη μικτών οικογενειών, τους λεγόμενους χούτσι. H Συμμαχία για την Άμυνα της Δημοκρατίας (CDR) προπαγάνδιζε απροκάλυπτα την ρατσιστική της ιδεολογία. Οι αρχηγοί του κόμματος ήταν εξτρεμιστές χούτου, με στενές διασυνδέσεις στον στρατό και τους σκληροπυρηνικούς του καθεστώτος. Το Δημοκρατικό Ρεπουμπλικανικό Κίνημα (MDR) ήταν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Συγκέντρωσε πίσω του την μεγάλη μάζα των χούτου της κεντρικής και νότιας Ρουάντας. Ο άνεμος της αλλαγής φύσηξε βέβαια και στο κόμμα του ίδιου του προέδρου, το κόμμα που είχε κυβερνήσει χωρίς ανταγωνιστές επί μιαν εικοσαετία, το Επαναστατικό Εθνικό Κίνημα για την Πρόοδο (MRND), το κόμμα των χούτου του βορρά, των αυθεντικών χούτου σύμφωνα με την προπαγάνδα του κόμματος, το οποίο πρόσθεσε άλλο ένα D στα αρχικά του και έγινε MRND(D), ήτοι Επαναστατικό Εθνικό Κίνημα για την Πρόοδο και την Δημοκρατία.
Τα στελέχη όλων ετούτων των κομμάτων δεν διακρίνονταν πάντα ούτε για το ήθος ούτε για τον άσπιλο δημόσιο βίο τους. Ο πρόεδρος του MDR Φαουστέν Τουαγκιραμούνγκου, πρώην διευθυντής μιας κρατικής εταιρίας για την διαχείριση των μεταφορών, είχε συλληφθεί στο παρελθόν για δωροδοκία, αν και αφέθηκε ελεύθερος μόλις διευθετήθηκαν κάποιες οικονομικές διαφορές του με ανθρώπους του περιβάλλοντος του προέδρου. Ο ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος Ζυστέν Μουγκένζι, διαβόητος για την διαφθορά του, είχε δολοφονήσει την γυναίκα του, είχε καταδικαστεί, αλλά αργότερα είχε εκμεταλλευτεί τις καλές του διασυνδέσεις για να τύχει της προεδρικής χάριτος. Ακόμα και ο Φελισιέν Γκαταμπάζι, γενικός γραμματέας των σοσιαλδημοκρατών, είχε βρεθεί ένα φεγγάρι στην φυλακή. Είπαν πως είχε καταχραστεί κονδύλια της αναπτυξιακής βοήθειας. Απελευθερώθηκε κι' αυτός γρήγορα, μόλις έγιναν οι κατάλληλες διευθετήσεις με τους ανθρώπους του προέδρου. Στην Ρουάντα του Χαμπιαριμάνα, τα αδικήματα υπήρχαν και έπαυαν να υπάρχουν μόνον κατόπιν εγκρίσεως του προεδρικού περιβάλλοντος.
Δεν είναι απλή υπόθεση η δημοκρατία, κυρίως όταν συγχρόνως γίνεται πόλεμος. Ο Μιτεράν έστελνε όλο και περισσότερα όπλα, μα οι χιλιάδες ανταρτόπληκτοι που έφταναν στις πόλεις όξυναν τα άλυτα κοινωνικά προβλήματα της χώρας κι' έκαναν όλο και πιο επιτακτική την ανάγκη για μια ειρηνική λύση της κρίσης. Η αντιπολίτευση ζητούσε πιεστικά κυβέρνηση συνασπισμού και έναρξη διαπραγματεύσεων με το FPR. Και με πενήντα χιλιάδες ανθρώπους που κατέβηκαν στους δρόμους του Κιγκάλι στις αρχές του 1992, ο Χαμπιαριμάνα ενέδωσε. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους ορκίστηκε η πρώτη πολυκομματική κυβέρνηση, και τον Ιούλιο άρχισαν οι διαπραγματεύσεις με το FPR στην Αρούσα της Τανζανίας.
Αν και τελικώς δεν ήταν ο Χαμπιαριμάνα το μεγάλο πρόβλημα. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν η γυναίκα του. Και για την ακρίβεια οι κουνιάδοι του. Και σωστότερα ένας πυρήνας ακραίων γνωστός και ως "η κλίκα της μαντάμ" ή αλλιώς ως ακαζού, που θα πει σπιτάκι. Το ακαζού ήλεγχε τον στρατό, την προεδρική φρουρά και την χωροφυλακή, τους νομάρχες και την τοπική αυτοδιοίκηση, τον κομματικό μηχανισμό του MRND(D), τις υπηρεσίες ασφαλείας και τα οικονομικά πόστα. Το ακαζού ήταν η εκ δεξιών αντιπολίτευση του Χαμπιαριμάνα μέσω CDR. Το ακαζού ήταν μια μαφία που διαχειριζόταν την διεθνή αναπτυξιακή βοήθεια, έπαιρνε μίζες, έκανε λαθρεμπόριο και δολοφονούσε όποιον του έμπαινε στη μύτη, όπως την Νταιάν Φόσσεϊ, την ζωοολόγο που προστάτευε τον ορεινό γορίλλα του Ρουενγκέρι, και που στο σινεμά την παρίστανε η Σιγκούρνι Γουήβερ.
Το 1993 οι αντάρτες έφτασαν τριάντα χιλιόμετρα έξω από το Κιγκάλι. Τότε ο Μιτεράν έστειλε την Λεγεώνα των Ξένων και τους Πεζοναύτες να σώσει τον Χαμπιαριμάνα και τον στρατό του. Kι' επειδή το FPR δεν ήθελε να εμπλακεί ευθέως με τους γάλλους, έκανε πίσω. Το αποτέλεσμα έμοιαζε για ισοπαλία. Τον Αύγουστο του 1993 υπέγραψαν την συνθήκη της Αρούσα. Η συνθήκη προέβλεπε επιστροφή των τούτσι που είχαν φύγει το 1959, μεταβατική κυβέρνηση ευρείας βάσεως με συμμετοχή του κόμματος του Χαμπιαριμάνα, των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του FPR, συγχώνευση των αντιπάλων στρατών, και φυσικά εκλογές.
Το κερασάκι της δημοκρατίας είναι οι εκλογές.
Μερικές φορές ο πόλεμος είναι προτιμότερος από την ειρήνη, γιατί ο πόλεμος εξασφαλίζει μεγαλύτερη σταθερότητα. Ξέρεις τι περιμένεις και τι σε περιμένει, στον πόλεμο. Η Ειρήνη είναι καλό κορίτσι, αλλά απρόοπτη. Τους επόμενους μήνες η Ρουάντα μεταμορφώθηκε σε ασκό του Αιόλου. Ετοιμάζονταν όλοι για την εφαρμογή της συνθήκης, έφτασε η αντιπροσωπεία του FPR και ένα σύνταγμα πεζικού να την φυλάει. Οι επίλεκτες γαλλικές δυνάμεις απεχώρησαν, έμεινε μόνο μια μικρή ομάδα της τεχνικής βοήθειας, καμιά πενηνταριά άτομα. Ήρθαν και οι κυανόκρανοι, αλλά αυτοί ήταν θεατές μάλλον παρά ειρηνοποιοί, αυτό το ήξεραν οι πάντες. Ο διχασμός σχετικά με το αν θα μπει το FPR στην κυβέρνηση και αν θα επιστρέψουν οι πενηνταεννιάρηδες βάθαινε, οι σκληροπυρηνικοί χούτου υπονόμευαν την συνθήκη της Αρούσα, οι μετριοπαθείς αγωνίζονταν να την σώσουν, η αξιωματική αντιπολίτευση -το MDR δηλαδή- είχε στην ουσία διασπαστεί σε δύο θανασίμως αλληλομισούμενες τάσεις, το φιλελεύθερο κόμμα επίσης, οι σοσιαλδημοκράτες ήταν αναφανδόν υπέρ της συνθήκης, το CDR κήρυττε από τον ιδιωτικό σταθμό του την τελική λύση, διαδηλωτές συγκρούονταν με αντιδιαδηλωτές, κάθε λίγο και λιγάκι μετρούσαν νεκρούς στους δρόμους. Πέρα από την βία του δρόμου ήταν και οι στοχευμένες δολοφονίες. Τον Φεβρουάριο του 1994 κάποιοι έστησαν ενέδρα στον Φελισιέν Γκαταμπάζι, πρόεδρο των σοσιαλδημοκρατών, και τον εκτέλεσαν καθώς γυρνούσε με το αυτοκίνητό του από μία συγκέντρωση. Την επομένη, νεολαίοι του κόμματος του Γκαταμπάζι έκαναν κομμάτια τον Μαρτέν Μπουσιάνγκα, τον πρόεδρο του CDR. Οι δολοφονίες έμοιαζαν με ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ άσπονδων πολιτικών αντιπάλων, αν και μία υστερότερη μαρτυρία ενός αποστάτη του FPR βεβαιώνει πως πράκτορες του είχαν διεισδύσει στα κόμματα της αντιπολίτευσης να σπείρουν παντού το χάος και τον πανικό.
Αρχές Απριλίου του 1994 επρόκειτο να γίνει μία σύσκεψη κορυφής στο Νταρ ες Σαλαάμ. Θα συμμετείχαν ο Γιουέρι Μουσεβένι, οι πρόεδροι της Τανζανίας και του Μπουρούντι, και φυσικά ο Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα. Επρόκειτο να συζητήσουν την κατάσταση στην περιοχή. Ο Μομπούτου Σέσε Σέκο, ο πρόεδρος του Ζαΐρ, τον οποίο κάποιος κάποτε είχε αποκαλέσει λογαριασμό τραπέζης με σκούφια λεοπάρδαλης, παλιός ευνοούμενος της Δύσης και καλός φίλος του Χαμπιαριμάνα, ανακοίνωσε την τελευταία στιγμή πως δεν θα παρευρεθεί.


(Συνεχίζεται)

Περισσότερα για τον νταναταιστή γίγαντα Ίντι Αμίν στο http://www.idiamindada.com/ Μην παραλείψετε να κλικάρετε στο Discuss idi Amin. Ελπίζω να γελάσετε μέχρι σκασμού.




Ο Κανένας








Αντιγόνη

Πορτραίτο του κανένα από τον Βασίλη Νικολαΐδη



Με την τογιότα περνούσα σε λέρωσα
ξυπόλυτη στις λάσπες της βροχής
ντυμένη στ’ άσπρα κοπέλλα
τα δυο σου τ’ αδέρφια να κλαίς.

Ποιο ναν’ το έγκλημα και ποιά η τιμωρία,
καθως τα δυό αλλάζουν θέση διαρκώς
καθως το μάθαμε κρυφά να μιλούμε στους αγάπανθους
και να πενθούμε τώρα πιο ανθρωπινά.

Με τα χάλκινα πνευστά από την Έδεσσα
με τα καμμένα πεύκα στην Ικαρία
με τα δυο σου τα χέρια χαϊδεύεις το αίμα
στο κελάρι του Άδη, σκοτεινή κοπέλλα
ξινόμαυρο να γίνει κρασί


Στου κάτω κόσμου ταξίδι με έταξες
και γω σε φέρνω τώρα νύφη στη γιορτή.
Στη πρύμνη τη λύπη σου είδα
στη πλώρη σου παρηγοριά

Και τα μελτέμια που φυσάν κατακαλόκαιρο
σε πήραν εξιλέωση να βρεις
Σαν τραγωδία που στη μνήμη γυρνάει να δει τη λύση της
και πέταλα σκορπάει στο νερό

Με του Κανένα την αλήθεια και το τέχνασμα
και με του τίποτα τη γνώση τη στερνή
εγώ, ξεχασμένος και στον τόπο μου ξένος
μια γλώσσα καινούργια στο χνάρι σου γράφω
δροσιά στ’ ουρανού τον αφρό.

Να εκτελεσθεί μετά θάνατον από βυζαντινήν χορωδίαν, επτανησιακού όμως ύφους (πολυφωνικήν)

                                                                ο Κανένας

16 Φεβρουαρίου 2010

Ένα κολάζ φωτογραφίες στο Κιγκάλι


Απάνω, ο πρόεδρος Καϊμπάντα τα πίνει με τον μελλοντικό του δολοφόνο, Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα (flicr). Αριστερά, η τουρμπίνα του Falcon του Χαμπιαριμάνα (World News Journal). Κάτω, Μιτεράν και Χαμπιαριμάνα χαιρετούν τα πλήθη (the We). Και παρακάτω, ο Καγκάμε παρασημοφορεί τον Καμπαρέμπε και ο Καμπαρέμπε τον Καγκάμε- αλληλοπαρασημοφορούνται ( orinfor).























Μ’αρέσει να κοιτάζω παλιές φωτογραφίες στο Κιγκάλι. Να ο πρόεδρος Γκρεγκουάρ Καϊμπάντα, αμήχανος στο μαύρο κουστούμι του, νάναι λίγο μετά την Ανεξαρτησία η φωτογραφία, πιο πλάϊ, με την δεξιά υψωμένη, ορκίζεται ανθυπολοχαγός ο μελλοντικός του δολοφόνος, ο Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα, φοράει άσπρα γάντια να μη βάψει τα χέρια του στο αίμα, λίγο πιο πίσω ο βέλγος διοικητής δείχνει σοβαρός σαν άγγελος παραστάτης, πιο πίσω ακόμη δύο λευκά κορίτσια με σοσονάκια, κάτι λένε μεταξύ τους σκασμένες στα γέλια, εκείνα τα χρόνια τα λένε χρόνια του ανεμοστρόβιλου, ο Καϊμπάντα και οι δικοί του έκαναν επανάσταση, ανέτρεψαν τον μουάμη, μουάμη λέγαν τον βασιλιά, τι επανάσταση δηλαδή, οι βέλγοι την οργάνωσαν, πολλοί τούτσι σκοτώθηκαν στις ταραχές, κι’ άλλοι έφυγαν να γλυτώσουν. Το εξηνταένα, κι' ύστερα το εξηντατρία οι πρόσφυγες προσπάθησαν να επιστρέψουν με τα όπλα. Πάλι σφαγές ο Καϊμπάντα, μέχρι και εκατό χιλιάδες λένε.


Οι άλλες, οι έγχρωμες, είναι του εβδομήντα κι’ ύστερα. Είναι η τελετή προαγωγής του Χαμπιαριμάνα, ο Καϊμπάντα και ο προαχθείς πίνουν ένα ποτήρι μπύρα και συζητούν, δεν ξέρουμε τι, είναι πολύ σοβαροί, ο Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα έχει πάρει κάμποσα κιλά, μοιάζει με τον Μινώταυρο, ο πρόεδρος Καϊμπάντα τον έκανε υπουργό Αμύνης, αλλά εκείνος τον ανέτρεψε αργότερα, το εβδομηντατρία. Ήταν και οι δύο χούτου, αλλά ο Καϊμπάντα ήταν από τον νότο ενώ ο Χαμπιαριμάνα από τον βορρά, αυτό ήταν μία από τις αιτίες, οι αιτίες είναι πάντα σύνθετες σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ευτυχώς το πραξικόπημα ήταν αναίμακτο, αλλά το στρατοδικείο καταδίκασε τον Καϊμπάντα σε θάνατο, μετά ο πρόεδρος Χαμπιαριμάνα μετέτρεψε την ποινή σε περιορισμό κατ’ οίκον, ήταν προληπτικός, φοβόταν να χύσει το αίμα του ευεργέτη του, του είχαν προφητέψει πως θα είχε το ίδιο τέλος μ' εκείνον, κλείδωσε λοιπόν τον Καϊμπάντα στο σπίτι του, χωρίς φάρμακα, χωρίς τροφή, πέθανε ο Καϊμπάντα από ασιτία. Στην Ρουάντα φτιάχνουν μέχρι σήμερα καλή μπύρα, έμαθαν την τέχνη από τους βέλγους. Οι βέλγοι φτιάχνουν πάρα πολύ καλή μπύρα, καλύτερη ακόμα κι' από τους ολλανδούς.


Είναι πολύ κομψός η Εξοχότης του ο πρόεδρος Ζισκάρ ντ’ Εστέν, η κυρία Ζισκάρ επίσης, αν και κάπως σφιγμένη, δεν έχει συνηθίσει με τόσους μαύρους, μόλις κατέβηκαν στο αεροδρόμιο τους υποδέχτηκε ο λαός και ο πρόεδρος Χαμπιαριμάνα μετά της συζύγου του, η κυρία Χαμπιαριμάνα φορούσε ένα χρωματιστό φόρεμα το οποίο δεν φαίνεται καλά επειδή η φωτογραφία είναι μαυρόασπρη, ήταν κι’ αυτή χούτου, η κυρία Αγκάτ Χαμπιαριμάνα, στην πραγματικότητα την Ρουάντα την κυβερνούσαν αυτή και οι αδελφοί της, ο Χαμπιαριμάνα ήταν ένα είδος σώγαμπρου, κατά κάποιον τρόπο. Ήταν από πριγκιπική οικογένεια με επιρροή, η κυρία Αγκάτ Χαμπιαριμάνα, όμως το πριγκιπάτο κατακτήθηκε από τον μουάμη, τον βασιλιά της Ρουάντας, γύρω στο τριάντα συνέβη αυτό, βοήθησαν και οι βέλγοι τότε, γιατί στην αρχή οι βέλγοι υποστήριζαν τον μουάμη και τους τούτσι, όμως όταν οι τούτσι άρχισαν να ξυπνάνε, τα γύρισαν οι βέλγοι, υποστηρίξανε τους χούτου, αυτό συνέβη αργότερα, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο. Στην μεγάλη οικογένεια της γαλλόφωνης Αφρικής, η Ρουάντα ήταν το ανφάν γκατέ της μαμάς Γαλλίας, κι' ας ήταν βελγική αποικία πρώτα, γιατί δεν ήταν γαλλική αποικία η Ρουάντα, ήταν βελγική.


Τα αστραφτερά χαμόγελα στην άκρη του δρόμου, οι αστραφτερές εξατμίσεις στις χόντα της προεδρικής φρουράς, οι αστραφτεροί προφυλακτήρες της μαύρης Μερσεντές, κι' από την ανοιχτή οροφή φυτρώνουν πρόεδροι, ο Μιτεράν κι' ο Χαμπιαριμάνα χαιρετούν τα πλήθη, είχαν στενή φιλία μεταξύ τους. Η φωτογραφία είναι του ογδοντατέσσερα, τότε είχε έρθει ο Μιτεράν στο Κιγκάλι.


Σεπτέμβρης του ενενήντα, ο πάπας στο Κιγκάλι, το κεφάλι του πάπα βρίσκεται μπροστά από την τρύπα της τουρμπίνας του αεροπλάνου, μοιάζει σαν να φοράει φωτοστέφανο ο πάπας, φοράει και κατάλευκα, ενώ ο πρόεδρος Χαμπιαριμάνα μαύρο κουστούμι, δίνουν τα χέρια και χαμογελούν εγκάρδια. Ρουάντα και εκκλησία ήταν κώλος και βρακί από πάντα. Εν τω μεταξύ κατέρρευσαν οι τιμές του καφέ και του τσίγκου, η κρίση τα κατάπιε όλα, έμεινε στο τέλος μόνο η διεθνής βοήθεια για σαβούριασμα, δεν υπήρχαν λεφτά για όλους, τρώγονταν οι ημέτεροι μεταξύ τους, την μερίδα του λέοντος την έπαιρναν οι συμπατριώτες του προεδρικού ζεύγους από το Γκισένι. Ύστερα, σερβίρονταν οι υπόλοιποι βόρειοι, από το Ρουενγκέρι. Για όλους τους άλλους, κόκκαλα. Μέχρι και στα σχολεία, άμα δεν ήταν ο πατέρας χούτου και μάλιστα από το βορρά, στο θρανίο το παιδί κώλο δεν έβαζε. Λίγες μέρες μετά την επίσκεψη του πάπα έγινε η εισβολή, οι πρόσφυγες είναι αποδημητικά, φεύγουν με το ζόρι και γυρίζουν με τα καλάζνικοφ. Tρία χρόνια κράτησε ο πόλεμος.


Μία άλλη τουρμπίνα. Είναι από το αεροπλάνο του Χαμπιαριμάνα, μέσα στην αυλή της προεδρικής επαύλεως, πλάι στο αεροδρόμιο. Και βγήκε αληθινή η προφητεία. Πέθανε όπως ο Καϊμπάντα, στο σπίτι του.
Ακόμα δύο φωτογραφίες. Στη μία, ο Πωλ Καγκάμε παρασημοφορεί τον Τζέιμς Καμπαρέμπε με τα μετάλλια της Απελευθερώσεως της Ρουάντας και Αποσοβήσεως της Γενοκτονίας. Στην άλλη, ο Τζέιμς Καμπαρέμπε παρασημοφορεί τον Πωλ Καγκάμε με τα μετάλλια της Απελευθερώσεως της Ρουάντας και Αποσοβήσεως της Γενοκτονίας.
Μερικές ακόμα φωτογραφίες φάγαμε το διαδίκτυο να τις βρούμε, αλλά ματαίως. Αρκεστήκαμε λοιπόν να σας τις περιγράψουμε. Αντίθετα, βρήκαμε ένα πολύ ενδιαφέρον βιντεάκι. Από τα τέλη του 1960, οι πρόσφυγες τούτσι είχαν αρχίσει τις επιδρομές στο ρουαντέζικο έδαφος. Στις επιδρομές αυτές το καθεστώς Καϊμπάντα απάντησε με εκτεταμένες σφαγές αμάχων. Τους επιδρομείς αυτούς, οι αντίπαλοί τους τους αποκαλούσαν inyenzi, που θα πει κατσαρίδες. Όσοι πιάνονταν έβρισκαν συνήθως μαρτυρικό θάνατο. Εδώ, ένας αντάρτης πιάστηκε αιχμάλωτος, και ο βέλγος δημοσιογράφος του παίρνει συνέντευξη. "Δεν φοβάσαι;" τον ρωτάει. "Να φοβάμαι τι;" του απαντάει με απορία ο αντάρτης. "Το πλήθος, το δικαστήριο, τον θάνατο" λέει ο βέλγος. "Άμα είναι να πεθάνω, ας πεθάνω" του ξαναλέει ήρεμα ο άλλος. Πρόκειται -όπως ο ίδιος παραδέχεται- για έναν αντάρτη του UNAR, δηλαδή βασιλόφρονα. Υπήρχαν, ωστόσο και αρκετές αριστερές ένοπλες οργανώσεις στο άπελπιστικά πρώιμο εκείνο αντάρτικο. Βασιλόφρονες και αριστεροί υποστηρίζονταν από τις χώρες του ανατολικού μπλοκ ή τους κινέζους, ως αντιαποικιοκρατικές δυνάμεις. Δείτε το βίντεο εδώ.


                                                                                                    ΤΑ ΔΥΟ ΑΔΕΛΦΙΑ

14 Φεβρουαρίου 2010

Κι’ ίσως έπρεπε κάποτε να πάμε πάλι

Ένα ποδήλατο στον ανήφορο. Από την συλλογή Andy and Lesa (Picassa albums)

Κι’ ίσως έπρεπε πάλι να πάμε λίγο πριν αρχίσουν οι βροχές
Στίβες τα σύννεφα πάνω στους λόφους, πέρα στους λόφους
Στα δέντρα φτιάχνοντας δρόμους και θόλους στο φως
Ζαφείρια, χρώματ’ αλλάζοντας, μάτια παντού, παντού
Κι’ ειν’ ζεστό τ’ απόγεμα, Ρουάντα…
Λίγη σκιά που λικνίζεται, κι’ είναι γυναίκα
Κι’ ένα ποδήλατο στον ανήφορο, κι’ είναι ιδρώτας
Κι’ αέρας που λίγωσε ώσπου έγινε λάσπη
Και κόκκινο χώμα θυμάται, κι’ άσκεποι τάφοι κοιμάται το παιδί που τρελλάθηκε
Κι’ είναι θύτης, κι’ είναι θύμα, κι’ ειν γονιός και συγγενείς χιλιάδες…

Κι’ ίσως έπρεπε πάλι να πάμε λίγο πριν αρχίσουν οι βροχές
Στίβες αχλή πάνω στους λόφους, κι’ είναι σιωπή
Κι’ εκείνο το φίδι που λάμπει είναι ποτάμι
Κι’ ορίζοντας ως τις πηγές του, νάρκες παντού, παντού
Κι’ ειν’ ζεστό τ’ απόγεμα, Ρουάντα…
Κοπάδια φεύγουν αργά, κι’ είναι γαλήνη
Το νερό νάρθει πάλι εδώ, γονιμότητα
Θροΐζει πάλι τα φύλλα κι’ αστράφτει, πάλι βροντές
Και πάλι μετά ξαστεριά, σε κουφαίνουνε τ’ άστρα
Σε κουφαίνουνε τ’ άστρα κι’ οι ριπές των καλάζνικοφ
Κι’ είναι θύτης, κι’ είναι θύμα, κι’ ειν γονιός και συγγενείς χιλιάδες…

Κι’ ίσως έπρεπε πάλι να πάμε λίγο πριν αρχίσουν οι βροχές
Πλήθος ανθρώποι πάνω στους δρόμους, πέρα στους λόφους
Στα δέντρα κρύβοντας φόβους, κι’ ακούς τις εκρήξεις
Κι’ ό,τι φέρνουν δεινά οι μουσώνες, αιώνες τα σπέρνουν παντού, παντού
Κι’ ειν’ ζεστό τ’ απόγεμα, Ρουάντα…
Χείλη στεγνά και μάτια ανάποδα, κι’ είναι ρόγχος
Κι’ είναι βρόχος καπνός αναθρώσκων, κι’ είναι ζωή
Ζωή και βραδυάζει κι’ Ανάσταση φέτος δεν έστερξε
Γυρνάω κι’ η νύχτα κατάσαρκα είναι δροσιά
Κι’ είναι θύτης, κι’ είναι θύμα, κι’ ειν γονιός και συγγενείς χιλιάδες…



                                                                                  ο Κανένας

12 Φεβρουαρίου 2010

Η Ανεξαρτησία (1959-1993)


Εφημερίς "Ελευθερία", Σάββατο, 25 Αυγούστου 1961.

Ο Ένας: Στη γλώσσα μας έθνος και τύμπανο ήταν μια λέξη. Λέξη που κρέμονταν τ’ αχαμνά ηττημένων πριγκήπων. Έτσι φτιάχνονται τα έθνη, οι κερδισμένοι καταβροχθίζουν τους χαμένους και μεγαλώνουν. Μπερδεύονται μετά, όλοι βρίσκουν τη θέση τους στο ένα έθνος και την δικαιοσύνη των πεπρωμένων του.
Ο Άλλος: Στο τύμπανο κρεμάσατε τ’ αχαμνά των αρχηγών μας, κι’ άλλους χωνέψατε στις φάρες σας, ξέχασαν. Και που να στρέψουμε το βλέμμα, εμείς ακέφαλοι, εκτός στο χώμα; Μα κι’ αυτό το πήρατε όταν ήρθαν οι βέλγοι, στης αλαζονείας τη νάρκη, στη χάρη του Χριστού και στης ανώτερης φυλής το παραλήρημα. Όμως ξέρεις πως είναι, ο Χριστός γύρισε κάποτε με το μέρος μας, όπως κι’ οι βέλγοι λίγο πριν φύγουν. Κάνει κι’ αυτός καπρίτσια, αλλάζει προστατευόμενους κάπου κάπου.
Ο Ένας: Αλλάζαν τότε χέρια τις αποικίες, ανατολικοί δυτικοί ξαναμοιράζαν την τράπουλα σηκώνοντας ανέμους απ’ όλες τις μεριές. Από την Ανεξαρτησία, μόνο σκοτωμένους θυμάμαι και καμμένες καλύβες. Με πήραν οι γονείς μου στην εξορία, κι’ αφήσαμε πίσω τους συγγενείς χιλιάδες. Κι’ εκεί στα προσφυγικά ανεπιθύμητοι. Μια δυό φορές οι δικοί μας πέρασαν τα σύνορα νύχτα σαν κατσαρίδες, σκοτώνοντας και φεύγοντας πριν φέξει. Ύστερα μαθαίναμε τα αντίποινα. Μ' όσους αφήναν τις πλαγιές τους να σωθούν γινόμασταν όλο και περισσότεροι. Να προκαλείς την κτηνωδία, μετά να καρπώνεσαι τα οφέλη της, παλιός νόμος του αντάρτικου. Ο Πολυνείκης πάει με τον δικό του δαίμονα καβάλα. Και περιμένει τον Καιρό. Έχει ραντεβού με τον Καιρό, ο Πολυνείκης.
Ο Άλλος: Τριάντα χρόνια ξένος. Δεν ξέρω ποιος είσαι.
Ο Ένας: Ένας πρόσφυγας, στη σκοτεινή του πλευρά οι μεταμφιέσεις ενός καρνάβαλου. Ένας κανίβαλος, να τρώει τις σάρκες του ή τις δικές σου, το ίδιο είναι.
Ο Άλλος: Τριάντα χρόνια φόβος. Πώς να ζήσουμε το ένα έθνος;



Υ.Γ. Μπορεί οι γονείς μας να είναι εντελώς μαύροι, αλλά εμείς είμαστε εντελώς έλληνες. Η Ιστορία μας είναι και Ιστορία σας. Ορίστε πως εμφανίστηκε Η Ανεξαρτησία στον ελληνικό τύπο, και μαζί λίγος Μποστ. ευκαιρίας δοθείσης. Μεταξύ άλλων, μαθαίνουμε πως οι γιατροί εγκαταλείπουν τη Ρουάντα και οι ιθαγενείς επιστρέφουν στην μαγεία για να θεραπευτούν. Επίσης, διαβάζοντας την δεξιά στήλη της εφημερίδας, διαπιστώνουμε πως το ίδιο συμβαίνει και στην Κρήτη (αν και ο Εμφύλιος είχε τελειώσει δώδεκα χρόνια πριν). Η έρευνα στο ψηφιακό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, όπου θα βρείτε κι' άλλα τέτοια γραφικά αρθράκια της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, στα φύλλα της περιόδου 1958-1962.

Τα ξαναλέμε. Γειά τώρα, αδέλφια. Τα δύο αδέλφια



10 Φεβρουαρίου 2010

Αυτοί και οι Άλλοι (15ος αι. - 1990 μ.Χ)


Από το http://www.uganda-visit-and-travel-guide.com/rwanda-history.html  (Πρόκειται για την επίσημη ιστοσελίδα του ουγκαντέζικου ΕΟΤ. Ουγκάντα και Ρουάντα αναμετρήθηκαν με τα όπλα πριν λίγα χρόνια. Ωστόσο, η εικόνα που μας δίνουν οι ουγκαντέζοι για τους γειτόνους τους δεν επηρρεάζεται από τον μεταξύ τους ανταγωνισμό.)

Αυτοί με τις αγελάδες από την ανατολή της Ηπείρου
Βρήκαν τους Αλλους καλλιεργητές των λόφων
Και με τις συναλλαγές μίλησαν την ίδια γλώσσα
Καθώς στην ποικιλότητα η επιβίωση εναποθέτει τη μητέρα
Στο αμάλγαμα και την επιμιξία κοινές υφάναν γενιές
Κι΄ όσοι κτήτορες λίγοι των αγελάδων ήσαν Αυτοί να νοούνται
Και πτωχοί οι κολίγοι που βόσκαν των Άλλων το πλήθος
Και οι κτήτορες οι συν καιρώ κατισχύσαντες
Στην αιχμή του δόρατος συνέπτυξαν έθνος επί Αυτών τε και των Άλλων ένα
Γιατί με βία, συναλλαγή κι' επιμιξία μεγαλύνονται πάντα τα έθνη
Ύστερα ήρθαν οι με λίγα πολυβόλα του Σταυρού οι λατρεύοντες
Την εξέγερση των πτωχών να κάνουν ανέλπιδη και κάθε συναλλαγή
Των ισχυρών την φιλία έτσι εξαγοράσαντες τον πλούτο κατέκτησαν του Υψιπέδου
Και τις ψυχές Αυτών και των Άλλων βαφτίσανε
Εν Χριστώ με ονόματα Χρυσόστομο και Αθώο κι’ Αμώμητη
Σταθμίζοντας ύστερα τις μύτες, τα κρανία και το παράστημα
Μ΄ανθρωπομέτρες βγαλμένους στον Αιώνα των Φώτων
Του καθενός ιθαγενούς θεσπίσαν φυλές ανύπαρκτες πριν
Στην Αποικία απλώς δηλώνοντας τον βαθμό της υποτέλειας
Ψιλώνοντας την παλιά εξουσία Αυτών κι' επιστασία δίνοντας έναντι
Eπί των Άλλων κουρμπάτσι μόνο, αγγαρείες και φόρους διπλούς

Της μεταξύ τους συνύπαρξης σκάψαν το χάος.

                    Από το  http://www.uganda-visit-and-travel-guide.com/rwanda-history.html

Ωστόσο κάτι έγινε και μαράγκιασε των ευρωπαίων το σθένος
Στην μεταξύ τους διένεξη του τελευταίου πολέμου
Και μη μπορώντας τις ωδύνες του καιρού τους
Να κερδίσουν κι’ Αυτονών την αφύπνιση
Νέα οπώρα έφεραν την Ανεξαρτησία
Κι’ οπερέττα μια γραβάτα για πρόεδρο
Και των Άλλων την οργή Δημοκρατία
Του πλήθους τα παλιά τα πάθη δαυλίζοντας
Τον ζυγό τους γελάσαν πως έτσι τινάζουν
Με Αυτούς να εκδιώξουν για τυράννους και ξένους
Ταραχές κάνοντας και φόνους και φωτιές
Αρκετοί απ’ Αυτούς έφυγαν τότε συν γυναιξί και τέκνοις και πήραν όπλα
Και μετά χρόνια πολλά τα παιδιά τους γίναν αντάρτικο κανονικό
Και γύρισαν πίσω, ούτε πλέον ποιμένες κι' ισχυροί, μόνο μειονοτικοί και πρόσφυγες
Τα λίγα εκείνα στρέμματα και τα στόματα που συνεχώς πληθύνονταν απειλώντας
Ξύνοντας τις πληγές να μη βρούνε επούλωση. Τις ωφελείται;
Οι Βατούσι, οι Βαχούτου, τσαλακωμένες ταυτότητες αλλάζοντας νόημα στις εποχές
Το νερό παίρνει το σχήμα της στάμνας, το νερό των ανθρώπων
Υπάρχει στη φρίκη του τώρα παρά στην ρευστή των αιώνων κατάσταση
Γεωστρατηγικές οντότητες των ινστιτούτων αθύρματα στην άκρη του γκρεμού

Το πρώτο τραύμα καταδικάζοντας στην επανάληψη.



  Από το μπλογκ της Όλγας:   allbyme.wordpress.com/2009/01 (Η Όλγα είναι μαθήτρια).  Το 1994, μια τέτοια ταυτότητα (με τη μνεία τούτσι) σε έστελνε στον βέβαιο θάνατο.

Ένα έργο τέχνης είναι αυθύπαρκτο. Δεν έχει ανάγκη από επεξηγήσεις. Αν λοιπόν εγώ αισθάνομαι πως πρέπει να σας παραπέμψω κάπου έξω από το ποίημα που έγραψα,  είναι γιατί κατά βάθος φοβάμαι πως δεν είναι καλό. Όπως κι' αν έχει, αν αισθανθείτε κάποια παραπάνω περιέργεια για την Ρουάντα και την Ιστορία της από αρχαιοτάτων χρόνων ως το 1994, σας προτείνω το Leave None to Tell the Story της οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα  Human Rights Watch, όπως και το The Rwanda Crisis: History of a Genocide του Gerard Prunier, με προεπισκόπιση του βιβλίου. Σχετικά με την καταγωγή των χούτου και των τούτσι, πολύ αξιόπιστη η ανάλυση του Mahmood Mamdani στο When victims become killers: colonialism, nativism, and the ... - Αποτέλεσμα Google Books   (ο σύνδεσμος στέλνει επίσης σε προεπισκόπηση, ρίξτε μια ματιά στο κεφάλαιο The origins of hutu and tutsi).

                                                                Ανασφαλής, Βασίλης Νικολαΐδης

8 Φεβρουαρίου 2010

Οκτώ χρονών ( Χαλάντρι, Ιούλιος του 1962)

Εδώ -απ' όπου και η φωτό- θα βρείτε αρκετά για την ζωή και τον θάνατο του Πατρίς Λουμούμπα: www.thenewblackmagazine.com/view.aspx?index=599


Πεύκα κι’ ευκάλυπτοι
κι’ η Πεντέλη γαλάζια
κι’ ειν’ ζεστό τ’ απόγεμα στο κίτρινο περίπτερο
στη στροφή της Αγίας Βαρβάρας.

Μασώντας μιά τσίχλα
μ’ ένα χαρτάκι
με μια Ρουάντα, και την σημαία της.

Λιονταράκια του κλυν κρυμμένα στις γλάστρες
Αφρική φουστάνια στο χάρτη φρεσκοπλυμένα.
αλάνες, κορομηλιές, φεύγω να πάω
διακόσια μέτρα πιο πέρα, μιαν άλλην ήπειρο

Δόκτωρ Λίβινγκστον, Ροβύρος ο Κατακτητής
μαυρόασπρα επίκαιρα ο βασιλεύς του Βελγίου
άγνωστος του βούτηξε το σπαθί στην Λεοπολντβίλ
ο Πατρίς Λουμούμπα δεμένος στο φορτηγό
λίγο πριν τον στείλουν αεροπορικώς να πεθάνει
γιατί ήθελε Ανεξαρτησία που είπε και ο πατέρας
συνήθιζε να με σωφρονίζει με ωραία παραδείγματα




Έκταση. Πληθυσμός. Κλίμα. Τι τα μαθαίνεις αφού δεν σου δίνονται; Χαστούκια. Πονεμένα δάχτυλα απ' τον χάρακα. Πρότυπο σχολείο, κρυπτοσαδιστής δάσκαλος. Τρέχα στα ξανθά αγριόχορτα, Κένυα-Ουγκάντα-Ταγκανίκα, τα κιλιμάντζαρα των μπάζων, χτίζουν την Αθήνα και τα πετάνε εδώ, τρέχα με το ποδήλατο το γυναικείο το παλιό της ξαδέλφης σου χωρίς το σίδερο, το raleigh το κόκκινο με τις ταχύτητες στο πήρε αργότερα η γιαγιά από την σύνταξή της, σε μαύρισε η ήλιος εν τω μεταξύ, πόδια σίδερο και πλεμόνια μελτέμι, ένα κορίτσι σ' ερωτεύτηκε, μπροστά ο δρόμος με τους ευκάλυπτους, δεν τον είχαν ασφαλτοστρώσει τότε, μα τι τα μπερδεύεις χριστιανέ μου τώρα αυτά με τα πτώματα και τις καμένες καλύβες και τα λες όλα Ανεξαρτησία, για ποιόν λόγο;

Όχι. Μόνο τον δρόμο με τους ευκάλυπτους ακολουθώ. Κι' ήθελα να του βρω ένα όνομα.



Με ήχους υπόκωφους
σε βρύσες και στέρνες
θηρία και θέρος
με το ποδήλατο
να μπώ στο γενέθλιο τοπίο.
γιατί έγινα οκτώ χρονών.


                                                     
                                                                                       Αναρτήθηκε από τον Κανένα
Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
(Πρώτη Πράξη)

       Η ιστορία της φωτογραφίας στο: http://www.mbokamosika.com/article-la-photo-du-sabre-du-roi-baudouin-le-30-juin-1960-41525491.html,  όπου την βρήκα. (Αν το λινκ είναι σπασμένο, αντιγράψτε το στην μηχανή αναζήτησης).







ΑΝΑΡΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ: Βασίλης Νικολαΐδης